Economisch en financieel inzicht maatregelen
Economisch en financieel inzicht in de Spaarwatermaatregelen is cruciaal in de ontwikkeling van innovatie in richting uitrol en daadwerkelijke marktimplementatie. Het doel van deze bouwsteen is om alle economische en financiële handvaten te bieden die nodig zijn voor opschaling richting marktimplementatie. Dit zijn niet alleen de kosten en baten van de maatregelen, maar ook de economische impact op de regionale economie. Vragen als ‘hoe bereken je de schade van perceelsverzilting’, ‘wat is de echte waarde van water’ en ‘wat heeft een boer concreet nodig om met een financier om tafel te kunnen’ worden parallel aan elkaar beantwoord. Uiteindelijk kunnen met deze antwoorden de randvoorwaarden voor financiering en financieringsarrangementen worden bepaald.
Toekomstbestendig regionaal waterbeheer
Historisch gezien zijn de watersystemen in de Waddenregio ingericht toen er nog geen zoetwateraanvoer was. De polders zijn zo ingericht dat het water zo snel mogelijk afgevoerd kan worden met als doel droge voeten te houden. Pas sinds het IJsselmeer is ontstaan, kunnen de polders worden doorgespoeld met zoetwater. Het resultaat is dat het gebiedseigen, veelal zoute oppervlaktewater wordt verdund en zo geschikt wordt voor irrigatie.
Klimaatverandering, verzilting en verdroging vragen om een efficiënte inrichting van de polders. Het doel van ‘Toekomstbestendig regionaal waterbeheer’ is om het watersysteem zo in te richten dat er minder doorspoelwater nodig is terwijl meer water ten goede komt aan de natuur en landbouw. Herinrichting en aanpassingen van het watersysteem, en de scheiding van zoete en zoute stromen, zal worden doorgerekend.
Anti-verziltingsdrainage & ondergrondse opslag
De impact van droogte en verzilting op de opbrengst kan worden verkleind door de inzet van ‘Spaarwater-technieken’. Anti-verziltingsdrainage en ondergrondse opslag zijn twee technieken gericht op het vergroten van de zoetwaterbuffer in het perceel en zo de productieomstandigheden te verbeteren.
Anti-verziltingsdrainage is erop gericht om de zoetwaterlenzen in het perceel te vergroten zodat de zoute kwel wegblijft uit de wortelzone. Met ondergrondse opslag wordt drainagewater afgevangen en opgeslagen om later te gebruiken voor irrigatie. In de bouwsteen ‘Anti-verziltingsdrainage & ondergrondse opslag’ wordt opschaling van de maatregelen in het Lauwersmeer beoogd. Om dit te realiseren moeten verschillende ontwikkelstappen worden genomen op het gebied van o.a. complexe bodemopbouw, hoge zoutgehaltes, ijzer en mangaan in het grondwater en de economische haalbaarheid. Het doel is om de maatregelen geschikt te maken voor de gehele Waddenregio.
Zouttolerant bouwplan
Voor veel akkerbouwers zijn de uitdagingen die verzilting en klimaatverandering met zich meebrengen nieuw en onbekend. Wat zijn bijvoorbeeld de effecten van verzilting op de opbrengsten en de kwaliteit van de bodem? In de bouwsteen ‘Zouttolerant bouwplan’ wordt een proefveld aangelegd waar de effecten van verschillende zoutgehaltes op zowel de plantgroei als de bodemstructuur wordt onderzocht. Het proefveld levert praktijk- en toekomstgerichte resultaten voor de bouwplannen in het noordelijke kleigebied.
Boeren meten water
Boeren worden zich steeds meer bewust van de risico’s op verzilting van de ondergrond. Binnen de bouwsteen ‘Boeren Meten Water’ wordt het waterpeil en het zoutgehalte in het oppervlakte- en grondwater door de boeren zelf gemeten. De metingen worden vastgelegd op een digitaal dashboard. Hier kunnen trends worden bepaald en inzicht in effecten van maatregelen worden gezien. In Boeren Meten Water staat het opbouwen en delen van kennis tussen boeren, adviseurs en het waterschap centraal.
